Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ήταν δεινός θεολόγος και διαπρεπέστατος ρήτορας και φιλόσοφος. Γεννήθηκε το 1296 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη από ευσεβείς γονείς. 

Αγάπησε από μικρός την υπακοή και την ταπεινοφροσύνη και προόδευσε πολύ στην άσκηση της προσευχής. Η Παναγία, όταν ακόμη ήταν παιδί, του έστειλε τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, για να του υποσχεθεί πως Εκείνη θα τον προστατεύει σε όλη του τη ζωή. 

Γνωρίζουμε ότι κατά το πρώτο μισό του 14ου αιώνα μ.Χ. ήταν στην αυτοκρατορική αυλή της Κωνσταντινούπολης, απ' όπου και αποσύρθηκε στο Άγιο Όρος χάρη ησυχότερης ζωής, και αφιερώθηκε στην ηθική του τελειοποίηση και σε διάφορες μελέτες.
Το 1335 μ.Χ. με τους δύο αποδεικτικούς λόγους του «Περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος», ήλθε σε σύγκρουση με τον Βαρλαάμ τον Καλαβρό, ο οποίος δίδασκε πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να γνωρίσει το Θεό κι ακόμα περισσότερο δεν μπορεί να ενωθεί μαζί Του. Κατά τα λεγόμενα του Βαρλαάμ, ο Θεός είναι «κλειστός στον εαυτό Του» και δεν μπορεί να ενωθεί με τους ανθρώπους. Επομένως, οι «ησυχαστές», οι μοναχοί δηλαδή εκείνοι που έλεγαν ότι μπορεί ο άνθρωπος, αν έχει καθαρή καρδιά και αν συγκεντρωθεί στην «καρδιακή προσευχή» (το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με»), να ενωθεί με το Θεό και να φωτισθεί και να δει το Άκτιστο φως, ασχέτως της μόρφωσής του, δεν ήταν Ορθόδοξοι, αλλά «μεσσαλιανιστές» (=αιρετικοί) και «ομφαλόψυχοι» (ή αλλιώς ομφαλοσκόποι < ομφαλός+σκοπός<σκέπτομαι= αυτός που έχει αποκλειστικό ενδιαφέρον για τον εαυτό του). 

Μετά από αυτές τις τοποθετήσεις του Βαρλαάμ, ο Παλαμάς εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, από όπου και άρχισε τον αγώνα «υπέρ των Ιερώς ησυχαζόντων», δηλ. αυτών που ασκούσαν τον ησυχασμό, συγγράφοντας μάλιστα και τους ομώνυμους λόγους του. Ο Γρηγόριος, οπλισμένος με μεγάλη πολυμάθεια και ισχυρή κριτική για θέματα αγίων Γραφών, διέκρινε μεταξύ θείας ουσίας αμεθέκτου (απλησίαστης) και θείας ενεργείας μεθεκτής (που μπορούμε να κατανοήσουμε). Αυτό το στήριξε στο πνεύμα των Πατέρων και η Εκκλησία επικύρωσε την ερμηνεία του με τέσσερις Συνόδους. Στην τελευταία, που έγινε στην Κωνσταντινούπολη το 1351 μ.Χ., ήταν και ο ίδιος ο Παλαμάς. Αλλά ο Γρηγόριος έγραψε πολλά και διάφορα θεολογικά έργα, περίπου 60.
Αργότερα ο Πατριάρχης Ισίδωρος, τον εξέλεξε αρχικά επίσκοπο Θεσσαλονίκης. Λόγω όμως των τότε ζητημάτων, αποχώρησε πρόσκαιρα στη Λήμνο. Αλλά κατόπιν επέστρεψε και ανέλαβε τα καθήκοντά του. Πέθανε το 1360 μ.Χ. και τιμήθηκε αμέσως σαν Άγιος. 

Το τίμιο σώμα του, μετά από την εκταφή, υπήρξε άφθαρτο, δηλαδή δεν σάπισε, αλλά ευωδίαζε και θαυματουργούσε. Στους λατίνους όμως, τους υποτελείς του Πάπα, ήταν χονδρό αγκάθι η ενθύμιση του Αγίου και μάλιστα ολόσωμου. Γι' αυτό πολλές φορές τον συκοφαντούσαν λέγοντας, πως για τα αμαρτήματά του έμεινε «άλυωτος», δεν δέχθηκε από απέχθεια η γη να τον διαλύσει! Τον 19ο αιώνα μ.Χ. ο Ναός του Αγίου καταστράφηκε από φωτιά και το τίμιο σκήνωμά του κάηκε αφήνοντας μόνον τα οστά ανέπαφα!
Τόσο γινάτι κράτησαν οι καθολικοί που, όταν τυπώνονταν οι εκκλησιαστικές μας Ακολουθίες στην Βενετία - κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας - ο Δόγης (εκλεγμένος άρχοντας) έδινε την άδειά του για την έκδοση, μόνον εφόσον δεν υπήρχε σχετική αναφορά στον Άγιο. Έτσι για αρκετά χρόνια που κυκλοφορούσαν τα έντυπα από την Βενετία, η γιορτή του είχε σχεδόν ξεχαστεί. Περί τα μέσα και τέλη του 20ου αιώνα, επανήλθε η μνήμη των ενδόξων αγώνων του και έλαβε την πρέπουσα θέση στον χώρο των Ορθόδοξων Ναών.

Η μνήμη του τιμάται δύο φορές τον χρόνο. Στις 14 Νοεμβρίου και τη δεύτερη Κυριακή της Σαρακοστής, αμέσως μετά την Κυριακή της Ορθοδοξίας, αφού ο ίδιος υπήρξε στύλος και υπερασπιστής της. 

Πηγή: Ορθόδοξος Συναξαριστής

Δεύτερη είναι Κυριακή μέσα στη Σαρακοστή 

και προβάλλει μια μορφή μεγαλόπρεπη, ιερή σ' όλους μας η Εκκλησία και καυχιέται η Ορθοδοξία: 

Τον Γρηγόριο Παλαμά που αγωνίστηκε θερμά για την πίστη του Χριστού, του αληθινού Θεού. «Ο Θεός δε ζει μακριά μας ζει βαθιά μες στην καρδιά μας κι αν δεν τον κατανοούμε, Τον γευόμαστε. Τον ζούμε» διακήρυττε θερμά με άγια φλόγα στην καρδιά! 

Με τη θεία του προσευχή «άνοιγαν» οι ουρανοί και η Χάρη διαρκώς τον πλημμύριζε με Φως!

Τη βαθιά του εμπειρία, την αγκάλιασε η Εκκλησία και την έχει θησαυρό μες στα σπλάχνα της ιερό! Έγραψε λόγους πολλούς, θείους, άγιους, σοφούς! Σκόρπισε πια κάθε πλάνη, όπως φεύγει το σκοτάδι, όταν φαίνεται το Φως κι ακτινοβολεί εμπρός! Κήρυκας της ευσεβείας, δάσκαλος θεολογίας, Ποιμενάρχης θαυμαστός και Διδάσκαλος σοφός είναι ο Άγιος αυτός της Ορθοδοξίας φρουρός! 

Άφθαρτο το θείο του σώμα έμεινε εις τον αιώνα, για να διαλαλεί παντού πως η Χάρη του ουρανού σφράγισε την ύπαρξή του και την έκανε δική του. 

«Ο Θεός, με τις δημιουργικές και προνοιακές ενέργειές Του, κάνει τα κτιστά όντα να μετέχουν στο είναι Του, στη ζωή Του και στο φως Του». 

(Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς)

Δεν  γνωρίζω  πώς είναι ο ήλιος, όμως  βλέπω την λάμψη του και νιώθω τη ζεστασιά του! 

Προηγούμενη ενότητα

Ευαγγελικό ανάγνωσμα Κυριακής Β' Νηστειών

Επόμενη ενότητα

Απαντάμε στις ερωτήσεις για τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά!