Μάθημα 1

Ἀνακαλύπτω τήν Ἐτυμολογία

Τί είναι η Ετυμολογία;

Ετυμολογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την προέλευση και την αρχική σημασία των λέξεων.

Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα, για να γνωρίσουμε καλύτερα τί σημαίνει ετυμολογία.

Μέσα στο απολυτίκιο συναντήσαμε τις λέξεις: λόγος και φωτίζειν.

Από πού προέρχονται όμως αυτές οι λέξεις;

Μήπως υπάρχουν και άλλες λέξεις που παράγονται και προέρχονται από αυτές;

Η λέξη λόγος παράγεται από το ρήμα λέγω (= μιλώ). Στα αρχαία ελληνικά αυτό το ρήμα έχει δύο σημασίες:
α) Λέγω = συλλέγω, συγκεντρώνω και
β) λέγω = μιλώ.

α) Από το ρήμα λέγω με τη σημασία του συγκεντρώνω παράγονται οι εξής λέξεις:

β) Από το ρήμα λέγω με τη σημασία του μιλώ παράγονται οι εξής λέξεις: 

Το απαρέμφατο φωτίζειν προέρχεται από το ουσιαστικό φάος - φῶς, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από το ρήμα φάω = φωτίζω, λάμπω. Από το ουσιαστικό φῶς παράγονται οι λέξεις: 

Παρατήρησες κάτι;

Δεν ασχοληθήκαμε μόνο με την Ετυμολογία,
αλλά και με την Παραγωγή και την Σύνθεση λέξεων.

Τι είναι η Παραγωγή λέξεων και πώς δημιουργούμε παράγωγες λέξεις;

Παραγωγή είναι η δημιουργία λέξεων προσθέτοντας καταλήξεις στο τέλος της πρωτότυπης λέξης.

π.χ. φῶς (αρχική, πρωτότυπη λέξη) + -ισμένος (κατάληξη) -> φωτισμένος (παράγωγη λέξη)

Τι είναι η Σύνθεση λέξεων και πώς δημιουργούμε σύνθετες λέξεις;

Σύνθεση είναι η δημιουργία μια λέξης με την ένωση δύο λέξεων ή με προσθήκη μιας πρόθεσης πριν από την λέξη.

πχ. α) λαμπρός (1η λέξη) +φέρω (2η λέξη) -> λαμπροφόρος (σύνθετη λέξη)
β) μετά (πρόθεση) +φέρω (λέξη) -> μεταφέρω (σύνθετη λέξη)