Μάθημα 11

Απειλή για την ελληνικότητα της Μακεδονίας: Η βουλγαρική εξαρχία

Η θέση της Βουλγαρίας σήμερα στον χάρτη

Γύρω στο 1870, στην περιοχή της σημερινής Βουλγαρίας, αλλά και στη Μακεδονία, περιέτρεχαν τις κωμοπόλεις και τα χωριά Βούλγαροι ιερείς που είχαν στρατολογηθεί από Ρώσους, ώστε να διασπείρουν την ιδέα ότι, χωρίς ανεξάρτητη θρησκευτική Αρχή, δεν μπορεί να προσδιοριστεί η εδαφική έκταση για μέλλουσα εθνική ανεξαρτησία.

 Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν να δημιουργηθεί η Βουλγαρική Εξαρχία ως αυτόνομη Ορθόδοξη Εκκλησία με σουλτανικό φιρμάνι (διάταγμα του Σουλτάνου), κατά παράβαση των χριστιανικών διατάξεων και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στις 28 Φεβρουαρίου του 1870, έχοντας ως έδρα την Κωνσταντινούπολη. Η σύσταση της Εξαρχίας αυτής αποτέλεσε τρόπο, ώστε η Ρωσία να φτάσει στη Μεσόγειο, αλλά είχε κι ως αποτέλεσμα τη μείωση της ισχύος του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη.

Βούλγαροι επίσκοποι στην καθαγίαση της εκκλησίας τους στην Κωνσταντινούπολη το 1897

ΣΥΖΗΤΩ:

Γιατί πιστεύεις ότι η Ρωσία βοήθησε τη Βουλγαρία κι όχι τους Έλληνες, αφού κι αυτοί ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι;

Επίσης, οι Βούλγαροι με την επιρροή της δικής τους εκκλησίας, ίδρυσαν ναούς και σχολεία στη Μακεδονία. Έτσι δημιουργήθηκε ένας διχασμός ανάμεσα στους Χριστιανούς Ορθοδόξους. Δηλαδή όσοι πήγαιναν στις εκκλησίες που υπάγονταν στο Πατριαρχείο ήταν Έλληνες, ενώ όσοι πήγαιναν στις εκκλησίες που υπάγονταν στη Βουλγαρική Εξαρχία ήταν Βούλγαροι. Τα πράγματα έγιναν χειρότερα, όταν ξεκίνησαν οι βουλγαρικοί διωγμοί κατά ελληνόφωνων πληθυσμών. Αυτό ανησύχησε πολύ το νεοσύστατο τότε ελληνικό κράτος. Την εποχή εκείνη που εκδόθηκε το φιρμάνι περί Βουλγαρικής Εξαρχίας (1870), πρωθυπουργός της Ελλάδας ήταν ο Θρασύβουλος Ζαΐμης, με την εντολή του οποίου ξεκίνησαν διαμαρτυρίες προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

 Παράλληλα αντέδρασε και το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη, η οποία καθαίρεσε τον Έξαρχο της βουλγαρικής ορθόδοξης εκκλησίας κι αρνήθηκε να την αναγνωρίσει ως νόμιμη. Επίσης, έγιναν προσπάθειες να τονωθεί το ελληνικό στοιχείο στη Μακεδονία μέσα από την μόρφωση των Ελλήνων και την αποφυγή των εξαρχικών εκκλησιών.

Γυμνάσιο αρρένων, 1903

ΣΥΖΗΤΩ:

Για ποιον λόγο οι Βούλγαροι ίδρυσαν σχολεία; Ποιος ήταν ο ρόλος των σχολείων, ώστε οι Μακεδόνες να παραμείνουν Έλληνες και να μην γίνουν Βούλγαροι;