Γνωριμία με τις Ειδικές προτάσεις

Δευτερεύουσες Ειδικές Προτάσεις

Γενικά Χαρακτηριστικά

Πρόκειται για δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις, οι οποίες εξαρτώνται από ρηματικούς τύπους, οι οποίοι βρίσκονται σε άλλες κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου.

Εισαγωγή

Εισάγονται με τους ειδικούς συνδέσμους:

α) ὃτι: όταν δηλώνουν κρίση αντικειμενική → 

π.χ. Δείξωμεν (=θα αποδείξουμε) τοῖς βαρβάροις ὃτι δυνάμεθα (=ότι μπορούμε) τοὺς ἐχθροὺς τιμωρεῖσθαι.

β) ὡς: κρίση υποκειμενική → 

π.χ. Πυνθάνομαι (=πληροφορούμαι) ὡς (= ότι τάχα) χρήματα εἲληφε (=έχει πάρει) Αἰσχίνης.

Εκφορά

Εκφέρονται με:

α) Οριστική: όταν δηλώνουν το πραγματικό.

β) Δυνητική οριστική: όταν δηλώνουν το δυνατό στο παρελθόν ή το μη πραγματικό.

γ) Δυνητική ευκτική: όταν δηλώνουν το δυνατό στο παρόν ή το μέλλον.

δ) Ευκτική του πλαγίου λόγου: ύστερα από ιστορικό χρόνο.

Χρήση

Χρησιμεύουν ως:

• Αντικείμενο: σε λεκτικά- γνωστικά- αισθητικά- δοξαστικά- αποδεικτικά- δηλωτικά (ἀποδείκνυμι-μαρτυρῶ) ρήματα
• Υποκείμενο : σε απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις (των παραπάνω ρημάτων) [ λέγεται-- ἀγγέλεται- δῆλον ἐστι- φανερόν ἐστι..]
• Επεξήγηση : Σε όρο της προηγούμενης πρότασης, συνήθως ουδέτερο δεικτικής αντωνυμίας.

[Παρατήρηση : Οι ειδικές προτάσεις ισοδυναμούν συντακτικά με ειδικό απαρέμφατο ή κατηγορηματική μετοχή, ανάλογα με το ρήμα εξάρτησης και μπορούν να αντικατασταθούν από αυτά]