Μαθαίνω για το έπος του 1940

Ας παρακολουθήσουμε ένα βίντεο που μας παρουσιάζει σε γενικές
γραμμές τι συνέβη τον Οκτώβριου του 1940. 

Ας παρακολουθήσουμε κι αυτό το βίντεο με ανακοινωθέντα της εποχής
και ας προσέξουμε πώς μιλούσαν! 

Ας διαβάσουμε τώρα πάλι το ανακοινωθέν και ας δούμε τι παρατηρείτε!

Αἱ Ἰταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν ἀπό τῆς 5:30 πρωινῆς τῆς σήμερον τά ἡμέτερα τμήματα προκαλύψεως τῆς ἑλληνοαλβανικῆς μεθορίου. Αἱ ἡμέτεραι δυνάμεις ἀμύνονται του πατρίου ἐδάφους.

Πώς σας φαίνεται το παραπάνω κείμενο;

 Όπως πολύ σωστά αναφέρατε, παιδιά, η γλώσσα εκείνης της εποχής είναι διαφορετική από τη σημερινή. Μάλιστα έχει κι ένα συγκεκριμένο όνομα. Λέγεται «καθαρεύουσα».

ΕΡΩΤΗΣΗ: Από ποιο ρήμα προέρχεται η λέξη καθαρεύουσα;
Γιατί, πιστεύεις, ότι την ονομάσανε έτσι;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Προέρχεται από το ρήμα «καθαρεύω» της αρχαίας ελληνικής και σημαίνει «είμαι καθαρός». Ονομάστηκε έτσι, γιατί οι υποστηρικτές της πρέσβευαν ότι ήταν απαλλαγμένη από ξένες λέξεις κι από στοιχεία του προφορικού λόγου ή ιδιωματισμούς.
 Η καθαρεύουσα είναι μορφή της ελληνικής γλώσσας, η οποία άρχισε να διαμορφώνεται τον 18ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα στην Ελλάδα και την Κύπρο ως η επίσημη μορφή γραπτής και προφορικής επικοινωνίας. Η καθαρεύουσα έχει πολλά κοινά στοιχεία με την αρχαία ελληνική γλώσσα κι αποτελεί έναν ενδιάμεσο κρίκο με τη δημοτική γλώσσα. Στην καθαρεύουσα χρησιμοποιείται αποκλειστικά το πολυτονικό σύστημα. Σταμάτησε να χρησιμοποιείται στην Ελλάδα το 1976.
 Βέβαια την καθαρεύουσα δεν την μιλούσαν όλοι. Οι άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή (και κυρίως οι λιγότερο μορφωμένοι) μιλούσαν τη δημοτική, όπως κι εμείς σήμερα. Για παράδειγμα άκου το παρακάτω τραγούδι της εποχής εκείνης:

Το τραγούδι της Λευτεριάς (1947). Τραγουδά η Σοφία Βέμπο.

Θα σας πω, για να το μάθει ο ντουνιάς
το τραγούδι της λεβέντικης γενιάς,
που το φέρνει ο αγέρας με τον πόνο της φλογέρας
και που κρύβει τον καημό της λευτεριάς.

Το τραγούδι της τρανής παλικαριάς
που το λέει στα κορφοβούνια ο βοριάς
και τ' αντιλαλούν οι λόγγοι
πέρα από το Μεσολόγγι
κι απ' το Σούλι ως το Χάνι της Γραβιάς.

Η Ελλάδα είναι απ' τον Θεό σταλμένη,
η Ελλάδα μας ποτέ της δεν πεθαίνει.

Το τραγούδι που οι στροφές του οι παλιές
φτάναν μέχρι τις ψηλές αητοφωλιές
κι έτσι οι αετοί μαθαίναν πολεμώντας πως πεθαίναν
παλληκάρια σε βουνά κι ακρογιαλιές.

Το τραγούδι που είν' αθάνατη πνοή,
που το `λέγαν σαν γλεντούσαν κι οι θεοί,
που τη νίκη ενός αγώνα πέρα `κεί στον Μαραθώνα,
διηγιέται να ζηλεύουν οι λαοί.

Η Ελλάδα μας η χιλιοδοξασμένη,
η Ελλάδα μας η τόσο αδικημένη.